Πενταμερής Νέα Υόρκη: Ανησυχία Τούρκων για σχέσεις ΚΔ-ΗΒ - «Κάτι μαγειρεύουν»
Σε κλίμα έντονης διπλωματικής κινητικότητας αρχίζει σήμερα στη Νέα Υόρκη, η 3η «άτυπη» Πενταμερής διάσκεψη 5+1 για το Κυπριακό. Οι δύο πρώτοι άτυποι γύροι έγιναν στη Γενεύη 2021 και Μάρτιο 2025. Αυτή τη φορά, είναι αξιοσημείωτο πως η διαδικασία μεταφέρθηκε στην έδρα του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη.
Η τουρκική πλευρά είχε ξεκαθαρίσει, ήδη από τον πρώτο γύρο, πως οποιαδήποτε επίσημη διαπραγμάτευση μπορεί να ξεκινήσει μόνον εφόσον αναγνωριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ η κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς του ψευδοκράτους. Η προσδοκίες από τη διάσκεψη δεν είναι μεγάλες καθώς η τουρκική πλευρά προωθεί τα λεγόμενα «3Α» (απευθείας πτήσεις, εμπόριο, επαφές) Την ίδια ώρα η αντιπολίτευση στα κατεχόμενα πιέζει τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ να εγείρει στη διάσκεψη το θέμα συλλήψεων σφετεριστών Ε/κ γης στα κατεχόμενα.Η ανησυχία των Τ/κ
Πριν από τη διάσκεψη διάφοροι τουρκικοί και τ/κ εξέφρασαν την αντίθεσή τους για τη διαδικασία υπενθυμίζοντας ότι η Τουρκία και το ψευδοκράτος είχαν ασκήσει βέτο στην παράταση αποστολής της προσωπικής απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Μαρία Άνχελα Ολγκίν. Η κα Ολγκίν επικεντρώνεται σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), όπως νέα σημεία διέλευσης και το ζήτημα του περιουσιακού, αλλά η πρόοδος παραμένει περιορισμένη λόγω διαφωνιών. Η δήλωση της πως η ΔΔΟ δεν αποτελεί «κοινό σημείο αναφοράς» προκάλεσε έντονο προβληματισμό στην Ε/κ πλευρά. Ωστόσο, σύμφωνα με τ/κ ΜΜΕ, τουρκικοί διπλωματικοί κύκλοι εκφράζουν ανησυχία για τις σχέσεις ΚΔ-Ηνωμένου Βασιλείου και τις επαφές Βρετανών-Ε/κ αξιωματούχων το τελευταίο διάστημα και θεωρούν πως «κάτι μαγειρεύεται».
Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται πως ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer επισκέφθηκε την Κύπρο τον Δεκέμβριο του 2024 για συνομιλίες με την Ε/κ πλευρά ενώ απέφυγε κάθε επαφή με το ψευδοκράτος. Σημειώνεται παράλληλα πως ετοιμάζεται συμφωνία γενικής ασφάλειας, καθώς και κοινό μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αντίστοιχη στάση κράτησε και ο Βρετανός ΥΠΕΞ, David Lammy, που συναντήθηκε με τους με αξιωματούχους στην ΚΔ στις 4 Ιουλίου, χωρίς καμία επαφή με τους Τουρκοκυπρίους.
Τ/κ αναλυτές θεωρούν αξιοσημείωτο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026. Σημειώνεται πως το Ηνωμένο Βασίλειο επιθυμεί να ενισχύσει τη Στρατηγική Συνεργασία που υπέγραψε πρόσφατα με την ΕΕ, με την υποστήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως προεδρεύουσας. Ερωτηματικό παραμένει για την Ε/κ πλευρά η δήλωση της Βρετανικής Υπάτης Αρμοστείας στην Κύπρο πριν από την Πενταμερή πως «Οι Βρετανοί ως penholders ενθαρρύνουν την ευελιξία»
Στο πλαίσιο αυτό, η Κυπριακή Δημοκρατία ανακοίνωσε ότι θα διοργανώσει στις 23 Απριλίου 2026 διεθνή διάσκεψη στο νότο, με τη συμμετοχή των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, όλων των χωρών του Κόλπου, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, της Ινδίας, και πιθανότατα των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Συρίας, του Λιβάνου και του Ισραήλ.
Πολλοί στην Άγκυρα εκτιμούν πως η συνέχιση τέτοιων άτυπων διασκέψεων, χωρίς καμία πρόοδο στο ζήτημα της αναγνώρισης του ψευδοκράτους, υπονομεύει την πολιτική της διζωνικής λύσης και καθυστερεί την αναγνώριση του ψευδοκράτους.Παρόμοιες απόψεις εκφράζει ο πρώην σύμβουλος του Ντενκτάς και Πρώην Διευθυντής του «Τμήματος Προώθησης του Υπουργείου Εξωτερικών στο ψευδοκράτος, Σαμπαχατίν Ισμαήλ. Διαβάστε επίσης: Κόμπος: Αναμένει θετικά αποτελέσματα από στρατηγικό διάλογο Κύπρου-ΗΒ