Η ιστορία της ελληνικής και κυπριακής ναυτιλίας δεν είναι μια ξερή αφήγηση για πλοία που άλλαξαν πανιά με μηχανές. Είναι περισσότερο μια ανθρώπινη περιπέτεια όπου η ανάγκη, το ένστικτο και το θάρρος συναντούν την τεχνολογία και πλάθουν ένα μέλλον που κανείς δεν είχε προβλέψει.  Ο Γιώργος Φουστάνος, που έχει βουτήξει όσο λίγοι στη μνήμη της θάλασσας, μας θυμίζει ότι πίσω από κάθε επιτυχία κρύβεται μια ολόκληρη γενιά που έμαθε να επιβιώνει σε δύσκολους καιρούς χωρίς να ζητά χειροκρότημα. Από το πρώτο ελληνικό ατμόπλοιο του 1856 μέχρι τη σημερινή παγκόσμια παρουσία Ελλάδας και Κύπρου, η ναυτιλία υπήρξε αθόρυβος κινητήρας, οικονομικός σωτήρας και καθοριστικός παίκτης σε ένα παιχνίδι που κανείς δεν βλέπει αλλά όλοι εξαρτώνται από αυτό. Σε μια εποχή που οι νέοι απομακρύνονται από τη θάλασσα, το έργο του Φουστάνου υπενθυμίζει ότι η αληθινή ιστορία αξίζει να ακούγεται όπως είναι. Χωρίς εξιδανικεύσεις, με την ειλικρίνεια που ζητά κάθε γενιά όταν ψάχνει να βρει πυξίδα. Αυτή την ιστορία θα διηγηθεί ο ίδιος μαζί με τον Πολύ Β. Χατζηωάννου, πλοιοκτήτης και Πρόεδρο της Κυπριακής Ένωσης Πλοιοκτητών. Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2025, στις 14:00, στη Σκηνή 5, στο πλαίσιο της 4ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Λεμεσού. Θα φέρει τον τίτλο «ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑ: ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ» και τον συντονισμό θα έχει ο δημοσιογράφος και κεντρικός παρουσιαστής της Έκθεσης Χρήστος Μιχάλαρος.  Κύριε Φουστάνε, γράφετε και μιλάτε συχνά για τη «μετάβαση» του ελληνικού στόλου από τα ιστιοφόρα στα μηχανοκίνητα πλοία, ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ποια ήταν η στιγμή-τομή που οι Έλληνες κατάλαβαν πως η ναυτοσύνη τους έπρεπε να παντρευτεί με την τεχνολογία; Όντας δεινοί ναυτικοί επί πολλούς αιώνες, οι Έλληνες, αντιλήφθηκαν εξαρχής την ανάγκη μετάβασης στην ατμοπλοΐα από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εισόδου της στις θαλάσσιες μεταφορές. Ωστόσο, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να την πραγματοποιήσουν, κυρίως λόγω του υψηλού  κόστους που αυτό συνεπάγονταν αλλά και επειδή αγνοούσαν παντελώς τη λειτουργία των μηχανών. Ασχολήθηκαν ωστόσο από πολύ νωρίς  με την ανάπτυξη επιβατηγού στόλου μιας και αυτό ήταν προϋπόθεση για τη διασφάλιση ομαλής επικοινωνίας από τη νησιωτική στην ηπειρωτική Ελλάδα. Πράγματι, το πρώτο ελληνικό επιβατηγό ατμόπλοιο ναυπηγήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1856. Αντίθετα, το πρώτο ελληνικό νεότευκτο φορτηγό καθυστέρησε σχεδόν μια εικοσαετία αφού παραδόθηκε το 1873.Αναφέρεστε συχνά στη σχέση Ελλάδας και Κύπρου στη ναυτιλία. Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που έδωσαν πνοή στο κυπριακό νηολόγιο, και πώς συνέβαλαν οι Ελλαδίτες εφοπλιστές στη διαμόρφωση της ναυτιλιακής ταυτότητας της Κύπρου μετά την εισβολή; Το νηολόγιο της Κύπρου που δημιουργήθηκε το 1964, αναπτύχθηκε ταχύρρυθμα, ιδιαίτερα μετά το 1968, παρά το γεγονός ότι η τότε δικτατορική κυβέρνηση στην Ελλάδα είχε αποδυθεί σε αγώνα ενδυνάμωσης του ελληνικού νηολογίου. Πρωταγωνιστές στη δημιουργία και καταξίωση του κυπριακού νηολογίου υπήρξαν σχεδόν αποκλειστικά Ελλαδίτες εφοπλιστές με επικεφαλής τους Αλέξανδρο Τσαβλίρη, Νικόλα Παπαλιό, Αχιλλέα Φραγκίστα και Θανάση Μαρτίνο που νηολόγησαν τα περισσότερα πλοία σε σχέση με άλλους συναδάλφους τους. Μετά την τουρκική εισβολή το νηολόγιο της Κύπρου που μέχρι τότε είχε ως βασικό λιμάνι νηολόγησης την Αμμόχωστο, σημείωσε δραστική κάμψη. Ωστόσο με την πάροδο των ετών και ιδιαίτερα μετά το τέλος της καταστροφικής κρίσης της δεκαετίας του 1980, άρχισε να ανακάμπτει μέσω του νηολογίου της Λεμεσού στο οποίο εγγράφηκαν πολλά πλοία, Ελλαδιτών εφοπλιστών, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών νεότευκτων. Αυτό συνέβαλε μεταξύ άλλων στη σημαντική ποιοτική αναβάθμισή του. Η ναυτιλία δεν είναι απλώς οικονομία, είναι και γεωπολιτική. Από την Ιαπωνία μέχρι το λεγόμενο ανατολικό μπλοκ, η θέση του πλοίου υπήρξε πάντα θέση ισχύος. Πώς διαμορφώθηκε το ελληνικό και κυπριακό ναυτιλιακό αποτύπωμα μέσα σε αυτό το διεθνές παιχνίδι δυνάμεων; Είναι αλήθεια ότι η δραστηριότητα της ναυτιλίας των Ελλήνων στην οποία βεβαίως συμπεριλαμβάνονται όλες τις σημαίες υπό τις οποίες δραστηριοποιήθηκαν μεταπολεμικά οι εφοπλιστές μας, επηρέασε σημαντικά το διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό. Αφιέρωσα πολλά χρόνια για να ερευνήσω και να καταγράψω τις καταλυτικές επιπτώσεις που είχαν οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες των Ελλήνων σε κράτη τα οποία πρωταγωνίστησαν μεταπολεμικά στον παγκόσμιο ναυτιλιακό στίβο. Το αποτύπωμα της ναυτιλίας μας σε αυτά, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στη Γερμανία, στην Ιαπωνία, στην Νότια Κορέα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και στη Λιβερία, υπήρξε συγκλονιστικό, επηρεάζοντας κρίσιμες γεωπολιτικές ισορροπίες. Απερίφραστα υποστηρίζω λοιπόν ότι χωρίς τους Έλληνες της ναυτιλίας, ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Αν επιχειρούσαμε μια σκέψη-πείραμα: «Τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε η ναυτιλία;» Πώς θα ήταν ο ελληνικός και ο κυπριακός κόσμος χωρίς αυτή τη βιομηχανία που κινεί τον πλανήτη πίσω από τα παρασκήνια; Εάν δεν υπήρχε η ναυτιλία, ή εάν υποθέσουμε ότι σταματούσαν να ταξιδεύουν τα πλοία, ο κόσμος θα είχε αναπόφευκτα οδηγηθεί στην καταστροφή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Θεωρούμε βέβαια τις θαλάσσιες μεταφορές δεδομένες και για τον λόγο αυτό δεν μπορούμε να διανοηθούμε τη ζωή μας χωρίς αυτές. Ειδικά όμως για την Ελλάδα θα  πω χωρίς κανένα δισταγμό ότι στην εμπορική ναυτιλία οφείλει, μεταξύ άλλων, σε μεγάλο βαθμό την ισότιμη ένταξή της στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Η δυναμική της παρουσία μέσω της ταχύρρυθμης ενδυνάμωσης του ελληνικού νηολογίου από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, αλλά και οι μεγάλες χερσαίες επενδύσεις πολλών εφοπλιστών που ακολούθησαν,  προσέφεραν τότε στην Ελλάδα την προοπτική ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης επιτρέποντας στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να αναπτύξει τη σχετική πρωτοβουλία. Όσον αφορά την Κύπρο, η παρουσία ενός νηολογίου με σημαντική παρουσία στις παγκόσμιες θαλάσσιες μεταφορές, συνέβαλε πιστεύω αποφασιστικά στη στήριξη της οικονομίας της σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο όσο και τραγικό σταυροδρόμι της ιστορίας της. Σήμερα οι νέοι μεγαλώνουν μακριά από τη θάλασσα, έστω κι αν ζουν σε νησιωτικές χώρες. Τι θα τους λέγατε για να καταλάβουν τη σημασία της ναυτιλίας; Και πώς μπορεί η ιστορία που αφηγείστε –μέσα από το greekshippingmiracle.org και τις εκθέσεις σας– να γίνει οδηγός για τη νέα γενιά; Πριν επιχειρήσουμε να μεταλαμπαδεύσουμε στους νέους τη σημασία της ναυτιλίας στη ζωή όλων μας, οφείλουμε όλοι εμείς οι μεγαλύτεροι, που έχουμε βιώσει επί δεκαετίες την ευεργετική της παρουσία για το Έθνος μας, να ενδιαφερθούμε -επιτέλους- για την προβολή της πραγματικής της ιστορίας. Δυστυχώς, ένα μεγάλος αριθμός ανυπόστατων μύθων που εξυφάνθηκαν επί δεκαετίες -χωρίς δυστυχώς να επιχειρηθεί η κατάρριψή τους- δημιούργησαν μια στρεβλή εικόνα που δεν προσελκύει το ενδιαφέρον των περισσότερων νέων. Όμως η ναυτιλία μπορεί να προσφέρει όραμα, να δώσει προοπτική και να εμπνεύσει τους νέους, παρατάσσοντας δεκάδες πρότυπα ανθρώπων που ξεκίνησαν από το μηδέν και διακρίθηκαν ανταγωνιζόμενοι στο διεθνή στίβο, χωρίς να περιμένουν τη στήριξη της πολιτείας. Αρκεί να προβάλλονται τα πραγματικά γεγονότα, τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά, μιας και οι διάφορες «αγιογραφίες» που συχνά-πυκνά εμφανίζονται, μάλλον απωθούν παρά προσελκύουν. Οι νέοι θέλουν να ακούν αλήθειες. Εμείς προσπαθούμε με τις όποιες δυνάμεις διαθέτουμε να καταγράψουμε και να προβάλλουμε, όσο πιο αντικειμενικά γίνεται, την αληθινή εικόνα που πιστεύουμε ότι μπορεί να αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές των νέων μας. Ασφαλώς όμως δεν αρκεί η δική μας προσπάθεια. Η υπόθεση της ναυτιλίας αφορά όλους μας, είναι υπόθεση εθνική και έτσι οφείλουν όλοι να την αντιμετωπίζουν και να τη στηρίζουν. Με έργα βέβαια, όχι δηλώσεις και ευχολόγια.       Read more